ΖΕΜΠΕΡΕΔΕΣ
Μεταλλικά αντικείμενα που ανοιγοκλείνουν την πόρτα απ’ έξω, σφαλίζοντάς την χωρίς όμως να την κλειδώνουν.
Η ασφάλιση γίνεται από μεταλλικό οριζόντιο επίμηκες εξάρτημα που λέγεται «μπεράτης» (οι πόρτες σφαλίζονται με το πέρατο και αντιπέρατο -είδος ξύλινου σύρτη- από όπου και μπεράτης).
Ο μπεράτης λοιπόν ανεβοκατεβαίνει ωθούμενος είτε απ’ ευθείας γυρίζοντας τη λαβή είτε πιέζοντας την μπετούγια -ανάλογα με τον τύπο του ζεμπερέ- ώστε να εισέρχεται ή να εξέρχεται απ’ την υποδοχή που βρίσκεται στο άλλο φύλλο της πόρτας.
Κάθετα ως προς τον μπεράτη καρφώνεται στην πόρτα μεταλλικό αντικείμενο σχήματος ανοικτού Π με την επάνω επιφάνεια ελαφρά πεπλατυσμένη και τις κάθετες πλευρές τριγωνικής διατομής με οξείες απολήξεις ώστε να καρφώνονται με ευκολία στο ξύλο. Το αντικείμενο αυτό ονομάζεται «ασφάλεια» διότι συγκρατεί τον μπεράτη του ζεμπερέ σε ορισμένη θέση και τον προστατεύει απ’ την πτώση.
Τύποι ζεμπερέδων: συναντάμε δύο βασικές κατηγορίες ζεμπερέδων ως προς τη μορφή και τον τρόπο λειτουργίας τους. Τον πρώτο θα τον ονομάσουμε ζεμπερέ-κλειδί λόγω του σχήματος της λαβής του. Αποτελείται απ’ τα εξής εξαρτήματα: τη λαβή-κλειδί και τη διακοσμημένη ροζέτα, που τοποθετούνται στην εξωτερική πλευρά της πόρτας. Τον «μπεκιάρη», την «ασφάλεια» και τον «κόκορα» του ζεμπερέ, που τοποθετούνται στην εσωτερική πλευρά της πόρτας.
Το δεύτερο είδος έχει τελείως διαφορετική μορφή, ενώ συγχρόνως διατηρεί τις ίδιες αρχές λειτουργίας. Εδώ η λαβή έχει σχήμα σχεδόν ημικυκλικό και καταλήγει σε διακοσμητικές μορφές. Συνηθέστερα συναντάμε το σχήμα κεφαλής αετού ή σταυρού. Αποτελείται δε από την ημικυκλική λαβή με ενσωματωμένη λειτουργικά την μπετούγια, που τοποθετείται στην εξωτερική πλευρά της πόρτας, τον «μπεράτη», την «ασφάλεια» και τον «κόκορα» του ζεμπερέ που τοποθετούνται στην εσωτερική πλευρά της πόρτας.
Στα μεταλλικά αυτά αντικείμενα που έχουν σχετικά μικρό μέγεθος παρατηρούμε ηθελημένη πλαστική αντιμετώπιση και διακοσμητική προσπάθεια που περιλαμβάνει πάντα το αντικείμενο στη συνολική του μορφή ως τη παραμικρή του λεπτομέρεια.
| 
