Το Θραψανό
Ν. Ηρακλείου, 25 χιλ. Ν.Α του Ηρακλείου. 1200 κάτοικοι, 26 αγγειοπλάστες, πληθυσμός ωφελούμενος από την τέχνη 55%. Το Θραψανό (από το θράψαλα: όστρακα σπασμένων αγγείων που αφθονούν γύρω από τα καμίνια) είναι το μεγαλύτερο αγγειοπλαστικό κέντρο της Κρήτης, όχι μόνο για δημογραφικούς , αλλά και για επαγγελματικούς λόγους.
Οι πληροφορίες που έχουμε για τα 150 τουλάχιστον τελευταία χρόνια, επιβεβαιώνουν ότι οι Θραψανιώτες εφάρμοζαν αποκλειστικά την εποχιακή μετανάστευση, ενώ στον οικισμό λειτουργούσαν ελάχιστα πρόχειρα καμίνια ηλικιωμένων πια αγγειοπλαστών, για την παραγωγή μικρών αγγείων.
Οι Θραψανιώτες αριθμούσαν πολύ περισσότερους πιθαράδες από τους Μαργαριτιανούς και γενικά διακρίνονταν για την άριστη δεξιοτεχνία τους στην κεραμική, που την αποδέχονταν όλοι οι Κρητικοί αγγειοπλάστες.
Οι Θραψανιώτες κατασκεύαζαν με μεγάλη δεξιοτεχνία όλες τις μορφές αγγείων και μιμούνταν αυτές που χρησιμοποιούνταν μόνο σε ορισμένες περιοχές.
Οι βεντέμες και γενικότερα η μαζική παραγωγή σταμάτησε στο Θραψανό μέσα στη δεκαετία του ’60. Μετά όμως το 1980 η αυξανόμενη ζήτηση σε τουριστικά αντικείμενα και σε παραδοσιακά δοχεία για διακοσμητική χρήση, παρότρυνε αρκετούς αγγειοπλάστες να κατασκευάσουν καμίνια και να ξαναρχίσουν την παραγωγή.
Καμίνια της αναγεννησιακής περιόδου, βρέθηκαν μέσα στο σημερινό οικισμό και στην περιφέρειά του. Είναι μικρής χωρητικότητας και παρήγαγαν εμφιαλωμένα δοχεία.
Η ύπαρξη καμινιών στο Θραψανό την εποχή εκείνη σημαίνει ότι, τουλάχιστον ένα μέρος των αγγειοπλαστών, δούλευαν μόνιμα στον οικισμό. Δεν αποκλείει όμως την πρακτική της βεντέμας για εφυαλωμένα κεραμικά. Βρέθηκε πράγματι ένα παρόμοιο εργαστήρι στη Μεσαρά και υπάρχουν ενδείξεις για άλλα σε ορισμένες περιοχές της Κρήτης.
|
